بررسی استانداردهای لوله های برقی ساختمان مطابق با نشریه شماره 110
لوله های فلزی، عایق و مرکب و اتصالات مربوط به آن‌ها که برای حفاظت هادی‌های عایق دار و کابلها در تاسیسات برقی ساختمان به کار می‌رود، باید برابر جدیدترین اصلاحیه استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و یا یکی از استانداردهای شناخته شده و معتبر جهانی باشد.
پس از تکمیل کردن بنای کلی یک ساختمان، نوبت به تکمیل و درست کردن برخی از تاسیسات آن همانند تاسیسات برقی، مکانیکی، دکوراسیون داخلی و ... می‌رسد. برخی از افراد به این نوع الزامات ساختمان اهمیت نداده و تنها سعی دارند با انجام عجله‌ای کارها، به زودی ساختمان را تمام کنند. اما باید توجه کنید که تاسیسات برقی و لوله و اتصالات آن از جمله مهم‌ترین بخش‌های یک ساختمان بوده و اگر به درستی و با رعایت اصول و استانداردها انجام نگیرند، ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری را به ساختمان وارد کنند. در این مطلب سعی داریم نکات و استانداردهای لوله های برقی ساختمان بررسی کنیم؛ تا هر مهندس و برقکاری بتواند با استفاده از این اصول، لوله کشی برق ایده آلی داشته باشد.
همچنین شما می‌توانید برای آگاهی از قیمت انواع لوله و اتصالات برقی، به سامانه ساخت بازار مراجعه کرده و علاوه بر لوله برق، از تمامی محصولات ساختمانی استعلام قیمت بگیرید.
استانداردهای ساخت لوله و اتصالات برقی
لوله های فلزی، عایق و مرکب و اتصالات مربوط به آن‌ها که برای حفاظت هادی‌های عایق دار و کابلها در تاسیسات برقی ساختمان به کار می‌رود، باید برابر جدیدترین اصلاحیه استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و یا یکی از استانداردهای شناخته شده و معتبر جهانی مانند کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک (International Electrotechnical Commission, IEC) طراحی، ساخته و مورد آزمون قرار گیرند؛ که این استانداردها عبارتند از:
- استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
- استانداردهای کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک
- استانداردهای DIN
انواع لوله های برق
لوله های برق با توجه به نوع، جنس، روش اتصال، ویژگی‌های الکتریکی و مکانیکی، قابلیت انعطاف، مقاومت در برابر حرارت و آتش و حفاظت در برابر اثرات عوامل بیرونی تقسیم بندی می‌شوند که ما در این مطلب به بررسی انواع لوله های برق بر حسب نوع جنس آن‌ها می‌پردازیم. برخی از لوله های برقی پرکاربرد عبارتند از:
- لوله های فولادی سیاه
- لوله های برقی پی وی سی
- لوله‌های گالوانیزه
- لوله‌های فولادی گالوانیزه عمقی داغ
- لوله‌های فولادی گالوانیزه بدون درز ضد انفجار
- لوله های فولادی قابل انعطاف
- لوله‌های فلزی قابل انعطاف مقاوم مایعات
- لوله‌های برق غیر فلزی
مشخصات فنی عمومی لوله های برق
عمده‌ترین مشخصات فنی عمومی لوله های محافظ برق و لوازم مربوط بر اساس استانداردهای ISIRI 3450_2 و ISIRI 3450_2_1 و ISIRI 3450_2_4 و ISIRI 3455 به شرح زیر خواهد بود.
الزامات عمومی
لوله های محافظ برق باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شوند که سیم و کابل هایی که درون آن قرار می‌گیرند، از لحاظ مکانیکی کاملاً محافظت شوند. اینگونه لوله ها در صورتی که از نوع لوله‌های فلزی باشند، باید در موارد لازم حفاظت الکتریکی کافی را نیز ترمیم کنند. علاوه بر این، لوله های محافظ هادی‌ها باید در برابر تنش‌هایی که ممکن است در اثر جابجایی انبار و هنگام نصب طبق دستورالعمل توصیه شده پیش آید، مقاوم باشند.
ابعاد رزوه‌ها و ضخامت دیواره های لوله
- قطرهای بیرونی لوله های محافظ و جزئیات رزوه‌ها و اتصالات مربوط به آن برابر استاندارد ISIRI 3455 باشند.
- ضخامت دیواره لوله های برق فلزی محافظ بدون قابلیت رزوه شدن برابر استاندارد ISIRI 3450_2_1 باید با جدول زیر مطابقت نماید.
|
اندازه d |
ضخامت ديواره S (1 ميلي‌متر) |
|
16 |
1 ± 1 |
|
20 |
1 ± 1 |
|
25 |
12 ± 2/1 |
|
32 |
12 ± 2/1 |
|
40 |
12 ± 2/1 |
|
50 |
12 ± 2/1 |
|
63 |
12 ± 2/1 |
- ضخامت دیواره و طول رزوه لوله های فلزی محافظ با قابلیت رزوه شدن برابر استاندارد ISIRI 3450_2_1 باید با جدول زیر مطابق باشد.
|
اندازه d |
ضخامت دیوارهs (میلی‌متر) |
طول رزوه l (میلی‌متر) |
رزوه x (میلی‌متر) |
|
16 |
15/0 ± 4/1 |
3 ± 13 |
3 |
|
20 |
15/0 ± 6/1 |
3 ± 14 |
3 |
|
25 |
15/0 ± 6/1 |
3 ± 17 |
3 |
|
32 |
15/0 ± 6/1 |
3 ± 19 |
3 |
|
40 |
15/0 ± 6/1 |
3 ± 19 |
3 |
|
50 |
15/0 ± 6/1 |
3 ± 19 |
3 |
|
63 |
15/0 ± 8/1 |
3 ± 19 |
3 |
رزوه‌های پیچ بر طیق استاندارد ملی ایران 3455 می‌باشند.
طول‌های ساخته شده: حداقل 3 متر و حداکثر 4 متر
رواداری برای اندازه نامی باید برطبق استاندارد ملی ایران 3455 باشد.
- حداقل قطر درونی لوله های عایق خم پذیر ارتجاعی محافظ برابر استاندارد 3454 باید با جدول زیر مطابقت داشته باشد.
|
اندازه |
حداقل قطر درونی (میلی‌متر) |
طول ترجیحی کلاف (متر) |
|
16 |
7/10 |
50 و 100 |
|
20 |
1/14 |
50 و 100 |
|
25 |
3/18 |
50 |
|
32 |
3/24 |
50 |
|
40 |
2/31 |
50 |
|
50 |
6/39 |
25 |
|
63 |
6/52 |
25 |
ساختمان لوله های برق
سطوح درونی و بیرونی لوله های برقی باید فاقد زبری، پلیسه و عیوب مشابه باشد. همچنین لبه‌هایی که ممکن است هادی‌ها روی آن کشیده شوند، نباید باعث آسیب دیدن غلاف عایق بندی هادی ها و کابل ها شود.
مشخصه های الکتریکی لوله های برق
- لوله های برق با مشخصه پیوستگی الکتریکی، باید به گونه‌ای ساخته شوند که در سیستم نصب به عنوان هادی اتصال زمین یا حفاظتی مورد استفاده قرار گیرند. مقاومت این گونه لوله ها نباید از 0/005 اهم بر متر بیشتر باشد.
- لوله های محافظ با مشخصه عایق الکتریکی باید از نظر استقامت الکتریکی عایقی و مقاومت عایقی مورد آزمون قرار گیرند.
استعلام قیمت لوله و اتصالات برقی از ساخت بازار
خواص مکانیکی و آزمون ها
لوله های برق باید برابر استاندارد ISIRI 3450 متناسب با جنس لوله در موارد زیر مورد آزمون قرار بگیرند:
- آزمون خمش
- آزمون فشار
- آزمون مقاومت در برابر حرارت
- آزمون ضربه
- آزمون شکست
- آزمون مقاومت در برابر سوختن
- آزمون انتشار گاز اسیدی
نشانه گذاری لوله های برق
لوله های برقی باید به صورت بادوام و خوانا در فواصل منظم (ترجیحاً حداقل یک متر و حداکثر سه متر) به شرح زیر نشانه گذاری شوند:
- نام تولید کننده
- علامت تجاری آن
- کد طبقه بندی
- هر نوع نماد یا نشانه استاندارد لازم
- کلمه بدون هالوژن یا عبارت اختصاصی آن HF (Halogen free) ، در صورت مقتضی
ظرفیت لوله های برقی
- تعداد مجاز هادی در هر لوله بستگی به درصد سطح مقطعی از لوله که به وسیله هادی ها اشغال می‌شود، دارد و نباید از مقادیر تعیین شده در جدول زیر بیشتر باشد. انتخاب اندازه لوله ها باید با توجه به قطر داخلی لوله و شمار خم‌های موجود در آن به گونه‌ای انجام شود که سیم کشی و کابل کشی آن به راحتی صورت گرفته و صدمه و آسیبی به سیم ها، کابلها و عایق بندی آن وارد نشود.
- جدول زیر بر اساس شرایط عادی سیم کشی و با توجه به طول نرمال کشش سیم‌ها یا کابل ها و شمار خم‌های مجاز در نظر گرفته شده است و بدیهی است که در شرایط ویژه باید اندازه لوله و تعداد سیم و کابل ها متناسب با شرایط کار انتخاب شوند.
|
تعداد هادی‌ها: نوع هادی‌ها: |
1 |
2 |
3 |
4 |
بیش از 4 رشته |
|
هادی‌های غلاف سربی |
55% |
30% |
40% |
30% |
35% |
|
سایر هادی‌ها |
53% |
31% |
40% |
40% |
40% |
- حداکثر تعداد مجاز هادی‌های جریان ضعیف ( تلفن زنگ و ...) در لوله های فولادی عایق دار، بدون عایق و پلاستیکی سخت بر حسب سطح مقطع و یا قطر هادی‌ها و قطر داخلی لوله ها به شرح مندرج در جدول زیر خواهد بود.
توضیح: در هريك از موارد مندرج در جدول فوق يك سيم زمين نيز مجاز است.
- حداقل قطر داخلی لوله های فولادی عایق دار برق 16/4 میلی متر و حداقل قطر داخلی لوله های فولادی بدون عایق پلاستیکی سخت ۱۶ میلی‌متر خواهد بود.
جمع بندی استانداردهای لوله های برقی
تمامی موارد گفته شده در مطالب بالا بخشی از نشریه شماره 110 تاسیسات برقی فشار ضعیف و فشار متوسط متعلق به سازمان معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور می‌باشد که برای کسب اطلاعات جامع‌تر می‌توانید این نشریه را از لینک زیر دانلود کنید.
مشخصات فنی عمومی و اجرایی تاسیسات برقی ساختمان جلد اول : تاسیسات برقی فشار ضعیف و فشار متوسط
