آشنایی با تیرچه خرپا مطابق با نشریه شماره 94 و 543
یکی از انواع مختلف سازه‌هایی که در صنعت ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرد، سازه خرپایی می‌باشد. خرپا در واقع سازه‌ای فلزی بوده که مثلثی شکل است و در تحمل نیروهای وارده به خوبی عمل می‌کند. خرپا معمولاً در همه‌ی علوم مهندسی کاربرد دارد اما نقش اصلی آن در پروژه‌های عمرانی مانند سقف‌ها، پل‌ها و سازه‌های هوا و فضا پررنگ‌تر می‌باشد و بیشتر اوقات برای طول دهانه‌های مشابه با جان تیرآهن در نظر گرفته می‌شود. به طور کلی خرپا ها به انواع مختلف دو بعدی، سه بعدی، چندگانه، پرات، خرپای وارن و خرپای کی تقسیم بندی می‌شوند.
در ادامه مطلب، به بررسی تخصصی تیرچه پیش ساخته خرپایی و کنترل کیفیت آن از نشریه‌های معتبر سازمان بودجه و برنامه کشور پرداخته‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر و تخصصی در این زمینه، با ساخت بازار همراه باشید. همچنین می توانید برای استعلام قیمت این سازه و سایر محصولات ساختمانی به سامانه ساخت بازار مراجعه کنید.
تیرچه پیش ساخته خرپایی و مشخصات فنی آن
مطابق نشریه شماره 94، تیرچه پیش ساخته خرپا، از خرپای فولادی و پاشنه بتنی تشکیل شده است و در صورتی که دارای قالب سفالی باشد، تیرچه‌ی کفشک دار نامیده می‌شود. تیرچه پیش ساخته خرپایی برای تحمل مراحل دوگانه باربری، از مراحل زیر تشکیل می‌شود:
- عضو کششی
- میلگردهای عرضی
- میلگرد بالایی
- بتن پاشنه تیرچه
در ادامه به بررسی مختصر هر یک می‌پردازیم.
عضو کششی
در مرحله اول باربری تیرچه، فولاد زیرین خرپا به عنوان عضو کششی خرپای تیرچه باید قادر به تحمل نیروی کششی (حاصل از لنگر خمشی) ناشی از وزن خود تیرچه در زمان حمل و نقل باشد و همچنین قادر به تحمل نیروی کششی (حاصل از لنگر خمشی) ناشی از وزن مرده سقف در فاصله محور تا محور تیرچه‌ها و بین دو تکیه گاه موقت (شمع بندی) باشد. در مرحله دوم باربری تیرچه، فولاد زیرین خرپا به عنوان عضو کششی تیر عمل می‌کند.
میلگردهای عرضی
در مرحله اول باربری، میلگردهای عرضی همانند عضو مورب خرپا عمل می‌کنند و به کمک اعضای کششی و بالایی، ایستایی لازم را جهت تحمل وزن خود تیرچه (در هنگام حمل و نقل) و وزن مرده سقف بین تکیه گاه‌های موقت (در هنگام اجرا) تامین می‌نمایند. در مرحله دوم باربری تیرچه، میلگردهای عرضی، پیوستگی لازم بین میلگرد کششی خرپا و بتن پوششی (بتن درجا) را تامین می‌کند. در بعضی از انواع تیرچه‌های پیش ساخته خرپایی، به جای میلگرد از ورق خم کاری شده به جای عضو کششی- میلگردهای عرضی- میلگرد بالایی استفاده می‌شود.
میلگرد بالایی
در مرحله اول باربری، فولاد تعبیه شده در قسمت بالای تیرچه، به عنوان میلگرد بالایی خرپا عمل می‌نماید و به کمک دیگر اعضای خرپا، وزن تیرچه را هنگام حمل و نقل و همچنین وزن مرده سقف را در فاصله دو تکیه گاه موقت تحمل می‌کند. در مرحله دوم باربری تیرچه اگر میلگرد بالایی در ضخامت بتن پوششی و بالاتر از سطح بلوک‌ها قرار گیرد، در نقش فولاد افت و حرارتی مقطع مرکب سقف عمل می‌کند.
بتن پاشنه تیرچه پیش ساخته
برای تامین تکیه گاه بلوک‌ها و همچنین برای پرهیز از قالب بندی قسمت زیرین جان تیر در موقع اجرا، بتن پاشنه تیرچه در کارخانه ریخته می‌شود. این پوشش در مقاومت سقف در برابر آتش سوزی اثر به سزایی دارد.
مزایای استفاده از خرپا در سازه ها
خرپا ها بخشی جدایی ناپذیر ساخت وساز محسوب می‌شوند. به دلیل اینکه خرپا ها قادر به تحمل وزن زیاد هستند، از این رو فرصت برای سازندگان تامین می‌شود که هزینه‌ها را تا حد امکان کاهش داده و به راحتی فواصل زیاد را با خرپاها پوشش داده و در نتیجه مصرف مصالح اضافی کاهش یابد. همچنین از دیگر مزیت‌های استفاده از خرپا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- برای سازه‌های مناطق شهری مناسب هستند
- اجرای خرپا در هر شرایطی امکان پذیر است
- میتوان از خرپا چند بار استفاده کرد
- اجرای خرپا ساده بوده و نیاز به دستگاه تخصصی ندارد
- بارهای داخلی اعضا به‌صورت محوری (در جهت عضو) القا می‌شود
كنترل كيفيت تيرچه خرپایی
مطابق نشریه 543، هدف از كنترل كيفيت قطعات تيرچه خرپایی، حصول اطمينان از تطبيق مشخصات فني اين محصولات با مشخصات فني و استانداردهای مربوطه است. كنترل كيفيت اين اجزا شامل كنترل كيفيت مصالح تشكيل دهنده، كنترل حين توليد و كنترل كيفيت قطعه‌ی ساخته شده می‌باشد. تيرچه‌های خرپايی، در واقع نوعي شبكه های فولادی جوش شده هستند و به اين دليل كنترل كيفيت آن‌ها شامل كنترل ابعاد و سلامت ظاهری، كنترل كيفيت فولاد و ارزيابي تأثير جوش در خواص مكانيكی فولاد و اندازه‌گيری مقاومت جوش در اتصالات خواهد بود.
كنترل سلامت ظاهری تيرچه خرپایی
در اين مرحله، كيفيت ظاهری فولاد و بتن مصرف شده، تعداد ميلگردهای كششی تقويتی، شكل ميلگردهای عرضی، سلامت ظاهری قطعه از نظر شكستگی و خردشدگی بتن پاشنه و خرپا تيرچه، انحنای غيرعادی تيرچه، كيفيت ظاهری جوش، سلامت ميلگرد در محل اتصالات جوشی، يكنواخت بودن ابعاد شبكه‌ی خرپا و بتن پاشنه، مورد ملاحظه‌ی دقيق قرار می‌گيرند.
قیمت خرپا در سامانه ساخت بازار
هزینه‌های تعمیر و نگهداری خرپا بالا می‌باشد چرا که از اعضا و مواد بسیاری تشکیل می‌شوند. تیرچه‌های بتنی از پرطرفدارترین مصالح ساختمانی محسوب می‌شوند که عموماً خرپا این تیرچه ها به صورت دستی و صنعتی تولید می‌گردند. قیمت خرپای تیرچه و سایر مصالح ساختمانی بر اساس قیمت ارز و دلار سنجیده می‌شود که شما می‌توانید با مراجعه به سامانه ساخت بازار، لیست قیمت انواع خرپا را از کارخانه‌های مختلف مشاهده کرده و از هریک استعلام قیمت بگیرید. تولیدکنندگان محصولات ساختمانی نیز می‌توانند با عضویت در سایت ساخت بازار محصولات خود را ثبت کرده و با قیمت پیشنهادی خود به فروش برسانند.
