صنعت ساختمان معطل قیمت سیمان و آهن
پیمانکاران پروژه‌های عمرانی علاوه بر مشکلات گذشته از جمله کمبود و عدم تخصیص به موقع اعتبارات که آن هم عمدتاً در قالب اسناد خزانه بلندمدت است با مشکلاتی مانند محدودیت‌های کرونایی و تعطیلی ادارات پایتخت و دورکاری کارمندان دستگاه‌های اجرایی استان و کمبود نهاده‌های تولید از جمله سیمان مواجه هستند. با این همه هرج و مرج در صنعت ساختمان اکثر پروژه‌ها با کمبود سیمان مواجه شدند و خیلی از عاملان دست نگه داشتند تا ببینند وضعیت چگونه ادامه خواهد داشت. اغلب افراد، پروانه ساخت را گرفتند ولی برای شروع کار اقدام نکردند و مهندسین ناظری که در پروژه‌ها اعلام آمادگی کردند نامه می‌زنند که مالک قصد ساخت ندارد؛ بسیاری از افرادی هم که پروژه خود را شروع کردند راکد نگه داشتند و نمی‌توانند عملیات ساختمانی را ادامه دهند و اغلب با اعتباری که برای مرحله اول تعریف کرده بودند با کسری نقدینگی مواجه شدند. مجابی تصریح می‌کند: اگر افزایش قیمت‌ها خارج از پیش‌بینی‌های پیمانکاران باشد قطعاً پروژه‌ها دچار مشکل خواهد شد؛ عمدتاً اکثر این پیمانکاران مشمول تعدیل نمی‌شوند و اگر مشمول شوند جوابگوی قیمت‌ها نخواهد بود به همین خاطر ۱۰۰ درصد اثر مستقیم روی پروژه‌ها خواهد داشت. قیمت مسکن به قدرت خرید نیز بازمی‌گردد اگر قیمت مسکن افزایش پیدا کند و مشتری قدرت خرید نداشته باشد مالک چه باید کند؟! سیمان یک کالای استراتژیک است و اکثر کارهای عمرانی منوط به سیمان است و نبود سیمان، باعث طولانی شدن و یا خواب پروژه‌ها می‌شود و این امر قراردادهای مشارکت در ساخت را دچار اشکال می‌کند چون این قراردادها زمان دارد و مجری زمانی ارائه می‌دهد تا در آن مدت مقرر پروژه را به اتمام برساند؛ نبود سیمان باعث تعطیلی کارگاه‌ها و افزایش قیمت ناگهانی سیمان و سایر مصالح باعث ضرر و زیان سازنده می‌شود، ادامه این روند توافقات احتمالی انجام شده را زیرسوال خواهد برد و باعث بروز اختلاف بین مالک و کارفرما و پیمانکار خواهد شد. بازار مسکن به‌دلیل افزایش قیمت مسکن و تورم در رکود به سر می‌برد و افزایش ناگهانی قیمت مصالح ساختمانی به آن دامن می‌زند، اگر مسئولان تدبیری برای سیمان نیندیشند بازار سایر مصالح ساختمانی و در نهایت ساخت و سازها از این افزایش قیمت تأثیر خواهد گرفت و در نتیجه بر قیمت تمام شده مسکن اثر دارد، با ادامه این روند طی چند ماه آینده شاهد قیمت‌های نجومی و سرسام آور در حوزه مسکن خواهیم بود، مگر اینکه از سوی سه قوه همتی برای حل این مسئله وجود داشته باشد.
به یک باره شاهد افزایش چند برابری قیمت سیمان و نایاب شدن آن در سطح بازار هستیم، این کمیاب شدن معضلاتی را به همراه داشته است و کمبود مصالح ساختمانی مانند سیمان موجب متوقف شدن پروژه‌ها و حتی توقف در احداث مسکن شده است.
مصالح‌فروشان از کمبود سیمان و تصمیم به یکباره مسئولان گلایه‌مند هستند و تصمیم بدون برنامه‌ریزی، مشاغل این صنف را تحت ثأثیر قرار داده است. از سویی دیگر مالکان و انبوه‌سازان برای تأمین سیمان و بتن با مشکلات عدیده‌ای مواجه شدند و اغلب دست از ادامه پروژه‌ها کشیدند.
بهمن محمدخانی یکی از عاملین توزیع سیمان در قزوین می‌گوید: در بازار سیمان دلال بازی راه افتاده است، می‌گویند باید در بورس خرید کنید؛ ما مصالح فروشی هستیم و صنف و اتحادیه داریم و باید مستقیم از کارخانه سیمان گرفته و به مشتری تحویل دهیم اگر قرار بود دولت سیمان را در بورس عرضه کند باید به اتحادیه اعلام می‌شد و اتحادیه هم به ما خبر می‌داد تا کد بورسی بگیریم.وی ادامه می‌دهد: باید این موضوع را از یک ماه قبل پیش‌بینی می‌کردند. ما برای کارخانه سیمان از یک ماه قبل هزینه واریز کردیم اما بعد از یک ماه به ما می‌گویند که پول شما را پس می‌دهیم چون سیمان در بورس عرضه می‌شود. این فروشنده خاطرنشان می‌کند: این تصمیم یک شبه، همه را با مشکل مواجه کرده است و هیچ برنامه‌ریزی در کار نبوده است. مگر می‌شود مصالح فروش یک شبه بدون کد بورسی وارد بورس شود اصلاً مصالح فروش با سازوکار بورس آشناست؟! وی می‌گوید: مصالح فروشان کد بورسی نگرفتند چون اطلاعی از این تصمیم نداشتند و در این میان تنها دلالان سود می‌برند، من هفته‌ای ۱۰ تریلی سیمان می‌خریدم الان کد بورسی ندارم و مصالح فروش ۵۰ ساله در قزوین هم کد بورسی ندارد. کارخانه‌ها سیلکس تولید نمی‌کنند چون سیمان ندارند. مشتری من یک ماه دنبال اجرای فونداسیون است و نمی‌تواند بتن یک میلیونی بریزد چون برایش صرفه افتصادی ندارد! این فروشنده عنوان می‌کند: صنعت ساختمان بحرانی شده و سیمان روی بتن و موازئیک تأثیر داشته است، موازئیک متری ۵۰ هزار تومانی را ۸۰ هزار تومان خریدم. مواد اولیه ۸۰ درصد محصولات ساختمانی سیمان است. افزایش قیمت سیمان هزینه‌های ساخت را پنج برابر کرده است و مالکان دست از کار کشیدند چون با سیمان چند هزار تومانی قادر به ساخت نیستند و اگر هم بسازند متری چند خواهند فروخت و اصلاً چه کسی توانایی خرید مسکن با قیمت بالا را خواهد داشت؟! وی اظهار می‌کند: «سفال» دست بخش خصوصی است و قیمتش روز به روز پایین می‌آید از طرفی دیگر میلگرد و سیمان دست دولت است و روز به روز قیمتش افزایش پیدا می‌کند؛ بخش خصوصی مدیریت خوبی داشته است اما خود دولت باعث تشنج بازار شده است.
قیمت فولاد همچنان در مسیر افزایشی است:
میثم صوفی نیارکی، رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت‌های ساختمانی و تأسیساتی استان قزوین می‌گوید: با وجود تصمیماتی که در خصوص فعالیت کارخانه‌های سیمان در ساعات شب با هدف مدیریت مصرف برق گرفته شده است، کمبود سیمان با نرخ مصوب همچنان پابرجاست و این مهم پروژه‌های عمرانی را با معضلات گوناگونی مواجه کرده است. رئیس هیئت مدیره انجمن شرکت‌های ساختمانی و تأسیساتی استان قزوین خاطرنشان می‌کند: فولاد نیز همچنان در مسیر افزایش قیمت بوده و بر نگرانی فعالین صنعت احداث افزوده است. مجموعه این عوامل و همچنین پیش‌بینی تغییرات در سطح مدیران ادارات و دستگاه‌های اجرایی، با روی کار آمدن دولت جدید، رونق پروژه‌های عمرانی در آینده نزدیک را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.صوفی نیارکی اشاره می‌کند: نسبت به عدم ثبات در قیمت مصالح ساختمانی نگرانی داریم بر این اساس کنترل سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و همچنین ورود دستگاه‌های نظارتی به مقوله افزایش قیمت‌ها ضرورت دارد.
صنعت ساختمان خودکفاست و ربطی به تحریم ندارد؟
ید کاظم مجابی، رئیس سازمان نظام مهندسی نیز می‌گوید: متأسفانه قیمت‌ها در قالب یک ضابطه تغییر نمی‌کند و قابل کنترل نیست، با ادامه این روند حوزه ساخت و ساز در بخش خصوصی دچار مشکل خواهد شد. اکثر پروژه‌ها با کمبود سیمان مواجه شدند و خیلی از عاملان دست نگه داشتند تا ببینند وضعیت چگونه ادامه خواهد داشت. اغلب افراد، پروانه ساخت را گرفتند ولی برای شروع کار اقدام نکردند و مهندسین ناظری که در پروژه‌ها اعلام آمادگی کردند نامه می‌زنند که مالک قصد ساخت ندارد؛ بسیاری از افرادی هم که پروژه خود را شروع کردند راکد نگه داشتند و نمی‌توانند عملیات ساختمانی را ادامه دهند و اغلب با اعتباری که برای مرحله اول تعریف کرده بودند با کسری نقدینگی مواجه شدند. رئیس سازمان نظام مهندسی قزوین توضیح می‌دهد: آینده خوشی در حوزه صنعت ساختمان نمی‌بینیم اگر صنعت ساختمان دچار چالش شود اتفاقات شدیدتری خواهد افتاد، صنعت ساختمان خیلی از مشاغل را دربرمی‌گیرد و می‌توانیم به جرئت بگوییم که دومین یا سومین صنعت کشور به شمار می‌رود، به نوعی صنعتی مستقل و خودکفاست و هیچ ارتباطی با خارج از کشور ندارد و تحریم‌ها نمی‌تواند روی این صنعت تأثیر بگذارد. نمی‌دانیم چه عواملی باعث شده است این اتفاق بیفتد، افزایش قیمت‌ها به شدت در این صنعت تأثیرگذار شده است و با ادامه روند موجود آینده خوشی را متصور نیستیم. وی بیان می‌کند: طی سالیان گذشته شاهد چنین افزایش قیمتی در مصالح ساختمانی نبودیم، سال ۹۰ مسکن با احداث مسکن مهر با کمبود مصالح ساختمانی و حتی کارگران متخصص و معماران رو به رو شدیم چون حجم وسیعی از پروژه‌های ساختمانی شروع شده بود؛ الان هم نگران این هستیم پروژه اقدام ملی مسکن با این افزایش قیمت‌ها دچار چالش شود. مجابی در پایان سخنانش تأکید می‌کند: با توجه به حجم ساخت و ساز سهمیه مهندسین را در استان کاهش دادیم تا کار بین مهندسین توزیع شود و اگر این اتفاق نمی‌افتاد شاید درصد بیشتری از مهندسین در ساخت و ساز مشغول به کار می‌شدند.
کمبود سیمان، باعث طولانی شدن و یا خواب پروژه‌ها می‌شود؟
بهزاد رحمانی اضافه می‌کند: الان فصل کار و پروژه‌های عمرانی است و شاهد کاهش تولید سیمان هستیم، البته وجود دلال و بازار سیاه هم مزید بر علت بوده و باعث شده که یکی از محصولات استراتژیک صنعت ساختمان عرضه نشود و همین باعث افزایش قیمت شده است.عضو کارگروه پیمان شورای فنی استان اشاره می‌کند:در حوزه پروژه‌های مسکونی خطر گرانی مصالح وجود دارد و با توجه به اینکه روند قیمت‌ها همیشه صعودی بوده است آینده خوبی را برای خانه‌دار شدن مردم نمی‌بینیم و پیش‌بینی ما تورم قیمت مسکن در ماه‌های آینده خواهد بود بنابراین سه قوه باید تدابیر لازم را اتخاذ کنند.
