ویژگی منهول ها در تاسیسات زیر زمینی و فاضلاب بر اساس استاندارد شماره 14148

تاسیسات مکانیکی هر ساختمان از جمله قسمت‌های مهم آن به شمار می‌رود و در تهیه تجهیزات و نصب آن‌ها کوچک‌ترین مشکل منجر به آسیب‌های بزرگی برای سازه خواهد شد. به عنوان مثال قسمت فاضلاب ساختمان از جمله تاسیسات مکانیکی بوده و باید در هنگام تکمیل آن، به درستی از تمامی تجهیزات فاضلاب استفاده کنند. مهندس و یا پیمانکاری که وظیفه اجرای تاسیسات فاضلاب را برعهده می‌گیرد، باید با تمامی تجهیزات آشنایی کامل داشته و بتواند به درستی از آن‌ها استفاده کند. یکی از تجیهزات مهم در این بخش که اسم ناشناخته‌ای نیز دارد، منهول فاضلاب و یا آدم رو می‌باشد.

منهول از جمله تجهیزاتی است که باید مطابق با استانداردها و اصول موجود طراحی و نصب شده و برای داشتن کارایی بهتر، باید توسط افراد متخصص جایگذاری گردد. در این مطلب سعی داریم مطابق با نشریه و استاندارد شماره 14148 سازمان ملی استاندارد ایران، به بررسی کلی آدم رو فاضلاب بپردازیم پس تا انتهای مطلب با ساخت بازار همراه باشید. همچنین مهندسان و افراد متخصص در این زمینه اگر به دنبال خرید منهول فاضلاب با قیمت مقرون به صرفه و از تولید کننده معتبر هستند، می‌توانند با مراجعه به سامانه تجارت محصولات ساختمانی، ساخت بازار، در ابتدا از تمامی آدم روها استعلام قیمت گرفته و سپس نسبت به خرید آن از تولید کننده‌ی معتبر اقدام کنند.

تعریف منهول بر طبق استاندارد و ضابطه 

به نوعی از اتصالات که به منظور متصل کردن تاسیسات جمع‌آوری فاضلاب و زهکشی ثقلی و یا برای تغییر جهت، شیب، ارتفاع و قطر مسیرهای فاضلاب و زهکشی ثقلی استفاده می‌شود، منهول و یا آدم رو می‌گویند. منهول از طریق میله ورودی حداقل قطر داخلی 1000 میلی‌متر به سطح زمین منتهی می‌شود.

 ورودی آدم رو در سطح زمین اجازه ورود تجهیزات پاکسازی، بازرسی و آزمون تهویه و نیز خروج آشغا‌ل‌ها را داده و موجب امکان دسترسی نیروی انسانی به فاضلاب می‌شود. اجزا منهول فاضلاب مطابق با استانداردهای ملی ایران و مقررات محلی در رابطه با محدودیت ورود انسان می‌باشند پس مهندسان ناظر باید قبل از عملیات نصب استانداردها و قوانین مربوط را بررسی کنند.

اجزا و قسمت های مختلف منهول فاضلاب

• بخش پایه
• میله ورودی
• اجزاء نزدیک سطح زمین
• بخش تلسکوپی
• مخروطی
• حلقه مهاری
• سکو
• کف ورودی و خروجی
• فاضلاب رو
• ته آدم رو
• مجموعه اتاقک
• ماده غیر بکر

در ادامه به بررسی و توضیح چند مورد از اجزای منهول فاضلاب می‌پردازیم.

بخش پایه

بخش پایه آدم رو فاضلاب امکان اتصال مستقیم به لوله‌های فاضلاب و زهکشی ثقلی را فراهم می‌سازد و شامل مجاری یکپارچه همراه با سکو است.

میله ورودی

میله ورودی، سازه‌ای معمولاً دایره‌ای شکل است که مجرایی عمودی بین بخش پایه و اجزای نزدیک سطح زمین فراهم می‌سازد و این سازه می‌تواند به صورت یک پارچه یا مدولار باشد. میله ورودی می‌تواند به صورت جزئی مجزا برای اتصال دهی به بخش پایه در محل اجرا یا به صورت یکپارچه با بخش پایه توسط تولید کننده تهیه شود.

اجزا نزدیک سطح زمین

 اجزایی هستند که به بالای میله ورودی متصل شده و نشیمن‌گاهی برای درپوش و قاب آن فراهم می‌کنند. اجزای نزدیک سطح زمین معمولاً فقط در نواحی با بار ترافیکی خودروی و به منظور توزیع بار چرخ خود را به زمین و حداقل سازی انتقال این بار به میله ورودی استفاده می‌شوند.

حلقه مهاری

 حلقه ای از جنس اتاقک آدم رو متصل به میله ورودی که روی آن یک سازه ضد شناوری ( از قبیل حلقه مهاری بتنی) قرار می‌گیرد.

بخش تلسکوپی

 بخشی از مجموعه که امکان جبران نشست احتمالی پس از نصب و نیز تنظیم ارتفاع اتاقت را فراهم می‌سازد، بخش تلسکوپی گفته می‌شود. بخش تلسکوپی بالای مخروطی از اجزای نزدیک سطح زمین محسوب شده و صرفاً برای همسطح سازی پس از نصب استفاده می‌شود که عمق نصب آن تا سطح زمین حداکثر 50 سانتی‌متر و قطر آن حداقل 60 سانتی‌متر است.

مخروطی

 تبدیلی که امکان اتصال بخش پایه و میله ورودی به اجزای نزدیک سطح را فراهم می‌سازد. مخروطی‌ها معمولاً در محدوده 2 متری از سطح زمین نصب می‌شوند.

ویژگی های مواد اولیه برای ساخت منهول فاضلاب

 مواد اولیه باید الزامات یکی از استانداردهای فهرست شده در جدول زیر را برآورده سازند.

جنس اجزا پلاستیکی	استاندارد مرتبط
پلی وینیل کلراید سخت (PVC_U)	ISO 21138_3 , ISO 21138_2 , ISO 4435
پلی پروپیلن (PP)	ISO 21138_3 , ISO 21138_2 , ISO 8773
پلی اتیلن (PE)	ISO 21138_3 , ISO 21138_2 , ISO 8772
پلی پروپیلن اصلاح شده با مواد معدنی (PP_MD)	EN 14758_1

ویژگی ها و مشخصات کلی آدم رو فاضلاب

 هنگامی که منهول های فاضلاب با چشم غیر مسلح دیده می‌شوند، سطوح داخلی و خارجی آن‌ها باید صاف تمیز و عاری از هر گونه نقص باشد که مانع از تطابق با این استاندارد می‌شود. نری‌ها یا دو انتهای لوله در آدم رو‌ها باید صاف و بدون پلیسه بریده شده و در محدوده ناحیه برش عمود بر محور دو انتهای جز باشند.

رنگ منهول ها

در صورتی که اجزای منهول به صورت لایه‌ای تولید شوند، رنگ در سراسر لایه‌های سطحی آن‌ها باید یکنواخت باشد. برای سطح بیرونی، هر رنگی می‌تواند استفاده شود. با توجه به نحوه انبار شدن آدم روها، مواد سازنده اجزای آن‌ها باید حاوی افزودنی‌های ضد پرتو فرابنفش باشد. توصیه می‌شود که از انبار کردن آن‌ها در معرض نور خورشید اجتناب شود. درصد افزودنی ضد پرتو فرابنفش و مدت زمان پایداری آدم رو در مقابل پرتو فرابنفش می‌بایست توسط تولید کننده اعلام شود. با توجه به انجام عملیات بازرسی در منهول‌ها، رنگ سطح درونی اجزای آن‌ها باید روشن باشد.

مشخصات هندسی و ابعاد استاندارد منهول ها فاضلاب

دسته بندی اندازه نامی آدم رو ها باید بر اساس قطر داخلی میله ورودی انجام شود. تمام ابعاد باید مطابق با استاندارد ISO 3126 اندازه گیری شود. قطرهای مادگی و نری، ضخامت‌های دیواره، طول درگیری، طول نری‌ها و رواداری‌های آن‌ها می‌بایست به نحوی باشد که سازگاری با سامانه لوله گذاری مطابق با استانداردهای محصول لوله‌ و اتصالات متصل شونده به منهول فراهم شود. در این صورت حداکثر پله پیوستگی فاضلاب رو ( اختلاف ارتفاع کف لوله‌های ورودی و خروجی با کف محل اتصال به منهول) به شرح زیر می‌باشد:

• برای لوله‌هایی با اندازه اسمی DN/OD 315 یا DN/ID 300 و کوچک‌تر، برابر است با 6 میلی‌متر
• برای لوله‌های بزرگتر از اندازه اسمی DN/OD 315 یا DN/ID 300، برابر با (0/02 × DN) میلی‌متر و حداکثر 30 میلی‌متر (هرکدام که کمتر است) باشد.

الزامات و استانداردهای پله ها و نرده های آدم رو فاضلاب

پله و نردبان‌های آدم را با توجه به آیین نامه‌های ملی ایمنی باید مطابق با استاندارد ملی 12027 یا استاندارد EN 14396 باشند. حداقل بیرون زدگی پله‌ها از سطح داخلی میله ورودی، باید 140 میلی‌متر باشد. فاصله عمودی پله‌ها در یک سازه تمام شده، باید با ارتفاع داخلی اجزا مرتبط بوده و در محدوده 250 میلی‌متر تا 350 میلی‌متر باشد. پله‌های تکی باید به صورت متناوب طوری ثابت شوند که فاصله مراکز آن‌ها در صفحه عمودی در محدوده 270 میلی‌متر تا 300 میلی‌متر باشد. پله‌های دوتایی باید به صورت عمودی با یکدیگر ثابت شوند به شکل زیر توجه کنید.

الزامات کارایی منهول فاضلاب مطابق با استانداردهای سازمان ملی استاندارد

هنگامی که آزمون مطابق با روش‌ها و پارامترهای مشخص شده در ستون‌های سوم، چهارم و پنجم جدول زیر انجام می‌شود، محل‌های اتصال اجزای سامانه منهول باید مطابق با الزامات ارائه شده در ستون‌های اول و دوم جدول زیر باشد.

تعیین مشخصات محصولات قالب گیری شده به روش چرخشی به منظور آزمون کارایی

 پیش از آزمون کارایی مطابق جدول بالا، باید وزن اولیه محصولات قالب گیری شده به روش چرخشی تعیین شوند. وزن تولیدات بعدی باید در محدوده‌های زیر حفظ شود:

• برای وزن اولیه محصول کوچکتر از 10 کیلوگرم وزن تولیدات بعدی بزرگتر از 96 درصد وزن اولیه محصول
• برای وزن اولیه محصول بزرگتر یا مساوی با 10 کیلوگرم و کوچ‌تر یا مساوی با 50 کیلوگرم وزن تولیدات بعدی بزرگتر از 97 درصد وزن اولیه محصول
• برای وزن اولیه محصول بزرگتر از 50 کیلوگرم وزن تولیدات بعدی بزرگتر از 98 درصد وزن اولیه محصول

نشانه گذاری و مستند سازی تکمیلی منهول فاضلاب

سطح درونی آدم روهای فاضلاب باید مطابق با جدول زیر نشانه گذاری شود.

ویژگی	نماد یا نشانه
شماره این استاندارد	_____
نام تولید کننده و یا نشان تجاری	_____
اندازه های اسمی	به عنوان مثال 800
ماده	PVC_U, PP , PE , PP_MD
اطلاعات تولید کننده	____
حداکثر عمق مجاز آب سطحی بالای فاضلاب رو	حداکثر عمق آب سطحی: x متر
حداکثر عمق نصب استاندارد	حداکثر عمق نصب استاندارد: 6 متر
کارایی در آب و هوای سرد	بلور یخ

 موارد نشانه گذاری شده باید یا مستقیماً و یا به صورت برچسب روی جزء مورد نظر چاپ و یا حک شوند. به نحوی که پس از انبار کردن، حمل و نصب خوانایی لازم حفظ شده و حین استفاده بادوام باشد. نشانه گذاری نباید آغازگر ترک‌ها یا سایر نواقصی باشد که بر کارایی اتصالات اثر منفی می‌گذارند. نشانه گذاری از طریق حک کردن در صورتی که ضخامت دیواره را بیش از 0.25 میلی‌متر کاهش ندهد و منطبق بر الزامات قید شده برای ضخامت دیواره در این استاندارد باشد، مجاز است.

اندازه نشانه گذاری باید طوری باشد که نشانه‌ها بدون بزرگنمایی خوانا باشند. تمامی اجزائی که به صورت مجزا و در محل اجرا مونتاژ می‌شوند (مانند مخروطی‌ها و میله‌های ورودی) باید با مشخصات ماده و تولیدکننده و سال تولید نشانه گذاری شوند. اجزای پیش ساخته نیز می‌بایست با مشخصات ماده جز اصلی نشانه‌گذاری شوند.

استعلام قیمت منهول فاضلاب از ساخت بازار

شما می‌توانید برای مقایسه قیمت انواع منهول فاضلاب و یا سایر تجهیزات فاضلاب به سامانه استعلام قیمت محصولات ساختمانی یعنی ساخت بازار، مراجعه کرده و محصول مورد نظر خود را به صورت مستقیم از تولیدکننده خریداری کنید. علاوه بر آن، در این سایت تمامی اطلاعات تخصصی درباره انواع محصولات و تاسیسات ساختمانی بر طبق استانداردها و ضوابط سازمان ملی برنامه و بودجه کشور و سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شده‌اند. پس مهندسان می‌توانند برای تولید، اجرا و کارایی تمامی مصاح از مقالات ساخت بازار استفاده کنند.