چسبانندههای سیاه به مواد قیری و قطرانی گفته میشود که در دمای عادی به حالت جامد هستند و بر اثر حرارت دیدن نرم و روان میشوند. امروزه در صنعت ساختمانی از دو نوع قیر معدنی و نفتی استفاده میشود که در ادامه با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد. برای استعلام آخرین قیمت انواع چسبانندههای سیاه میتوانید از سامانه تجارت بین المللی محصولات ساختمانی ساخت بازار استفاده نمایید.
چسبانندههای سیاه شامل موادی مانند قیر و قطران هستند. قیر مادهای به رنگ سیاه مایل به قهوهای است که خاصیت چسبانندگی داشته و از هیدروکربور ساخته شده است. هیدروکربورهای قیر دارای عناصری مانند گوگرد، ازت ، اکسیژن هستند. چسبانندههای سیاه به طور معمول در دمای عادی به شکل جامد هستند و بر اثر افزایش دما، به حالت نرم و روان در میآیند. این ماده قابلیت انحلال در روغنهای معدنی و مادههای حلالی مانند سولفور کربن، تترا کلرور کربن و تری کلروفنل را دارد.
امروزه دو نوع از قیرها، یعنی قیر معدنی و قیر نفتی در صنعت ساختمان سازی بیشتر استفاده میشوند. زمانی که مواد آلی مثل چوب، زغال سنگ و ... را در ظرفهای سربسته و خلأ حرارت دهند، گازهایی آزاد میشود که از سرد کردن آنها قطران خام به دست میآید. مواد فرار قطران خام در اثر پالایش و تقطیر خارج میشود و ماده جامد یا نیمه جامدی حاصل میشود که به آن زفت قطران میگویند.
چسبانندههای سیاه قیر یکسری ویژگیهای عمومی دارند که از جمله آنها میتوان به غیر قابل نفوذ در برابر رطوبت و آب، عایق الکتریکی، پایداری در برابر اسیدها، بازها و نمکها، قابلیت ارتجاع، قابلیت چسبندگی به سایر مصالح ساختمانی و ایجاد قشر نازک بر روی آنها اشاره کرد. همچنین چسبانندههای سیاه دارای معایبی نیز هستند که از مهمترین آنها میتوان به تجزیه در حرارت زیاد و تبدیل شدن به زغال همراه با اشتعال، از دست دادن خاصیت چسبندگی آنها در محیطهای مرطوب و آلوده و تغییر شکل در برابر فشار زیاد و برخی حلالها اشاره کرد.
روغنهایی که به هنگام تشکیل نفت خام به دست میآیند، در طول زمان و در برابر عوامل محیطی، به آرامی و در طی گرمای طبیعی محیط تبخیر شده و تنها قیر آن باقی میماند،با عنوان قیر معدنی شناخته میشود. توجه داشته باشید که قیرهای معدنی به صورت خالص نیستند و در ساختار خود اجزایی مانند خاک رس کلوئیدی، خاکستر آتشفشانی، گوگرد و بقایای گیاهان را دارند. معمولاً برای پالایش قیرهای معدنی، آنها را تا دمای ۱۶۰ درجه سانتی گراد حرارت داده و سپس ماده نهایی را از صافی رد میکنند.
چسبانندههای سیاه خالص از طریق پالایش نفت خام تشکیل میشوند. از حرارت موادی مانند نفت خام، بنزین، حلالهای نفتی در پالایشگاهها، روغنهای سبک این مادهها جدا شده و ماده سیاهی از آنها به جا میماند که قیر خالص نامیده میشود؛ این ماده به صورت جامد و یا نیمه جامد است. اگر تقطیر این مواد در حالت خلاء و بدون هوا انجام شود، گرما و حرارت کاهش یافته و نفت خام به انواع آسفالتیک، پارافینیک و آسفالتیک-پارافینیک تقسیم بندی میشود. اغلب نفتهای خام در کشور ما از نوع آسفالتیک-پارافینیک است. چسباننده یا قیری که از طریق تقطیر نفت آسفالتیک حاصل میشود، برای کارهای عمرانی و راهسازی مناسبتر است.
قیرهای دمیده و یا اکسیده شده از طریق دمیدن هوای داغ حدود 200 تا 300 درجهای به قیر خالص در مراحل پایانی پالایش یا تقطیر آن حاصل میشود. با دمش هوای داغ به قیر خالص، اتمهای هیدروژن مولکولهای قیر با اکسیژن موجود در هوا واکنش میدهد و در پایان این واکنش، مولکولهای آب و هیدروکربورهای سنگین حاصل میشود که در اصطلاح به پلیمریزاسیون معروف است. از طریق دمش هوا به قیر خالص، روغنهای آن از بین نمیرود و در سرما نیز خاصیت و ترکیب خود را از دست نمیدهد. قیرهای دمیده شده درجه نفوذ کمتر و نرمی بیشتری نسبت به قیرهای خالص اولیه دارند. در واقع میتوان گفت ویژگیهای قیرهای دمیده شده به قیرهای معدنی بسیار شباهت دارد.
قیرهای محلول یا پس بریده نیز نوع دیگری از چسبانندههای سیاه هستند که از طریق حل کردن قیر خالص در روغن معدنی حاصل میشوند. جنس و خاصیت چسبندگی قیرهای محلول به نوع قیر و حلال آن بستگی دارد. هرچقدر حلال فرارتر باشد، قیر سفتتر و هرچه مقدار حلال بیشتر باشد، قیر خاصیت آبکیتری دارد. برای مثال روغن راه یک نوع قیر محلول است که از طریق حل قیر خالص در روغنهای سنگین بدست میآید. قیرهای محلول و آبکی را اغلب به صورت سرد و قیرهای سفت و جامد را با کمی حرارت مورد استفاده قرار میدهند. در صورت حرارت دادن قیر، درجه حرارت قیرهای محلول باید از میزان درجه اشتعال حلال آنها کمتر باشد.
چسبانندههای سیاه برای موارد مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند؛ در جدول زیر موارد مصرف هر یک از انواع چسبانندههای سیاه آورده شده است:
نوع قیر یا قطران مناسب | موارد مصرفی |
قیرهای خالص 40/50، 60/70 و 80/100 (AC) |
بتنهای آسفالتی گرم |
انواع قیر محلول شامل قیرهای زودگیر، کندگیر و دیرگیر) | اندودهای سطحی و نفوذی راه |
امولوسیونهای ناپایدار یا زود شکن | روسازی نفوذی، روکاری، لکه گیریهای روسازی و اندود روی بتن تازه |
امولوسیون نیمه پایدار یا کندشکن | جهت اندود نرمه سنگ، اندود ریزدانه و ماکادام |
امولسیونهای پایدار یا دیرشکن | آب بندی رویههای سیاه، شفته قیری، اندود سنگهای ریزدانه، پایداری خاکها و نیز ساختن خشتهای قیری |
قیرهای خالص، دمیده، معدنی، مخلوط قیرهای معدنی و خالص | آب بندی یا نم بندی با قیرگونی |
قیرهای خالص، دمیده، معدنی، مخلوط قیرهای معدنی و خالص، قیرهای محلول و امولسیونها | اندود قیری آب بند و نم بند |
قیرهای معدنی و دمیده با قیر خالص | آب بندی پوشش کف کانالها، رنگهای ضد آب، اندود لولهها، پر کردن و درز بندی ترکهای رویههای بتنی |
قطران زغال، قیرهای معدنی و دمیده یا مخلوطی از آنها با قیر خالص (به همراه مواد افزودنی دیگر) | لایههای نم بندی و آب بندی المانهای پیش ساخته مانند کاغذ، مقوا، نمد اندود شده و مشمع |
قطران و زفت قطران | رویههای سیاه قطرانی |
ویژگی و روش آزمایش هر یک از قیرهای مصرفی در ایران باید مطابق استانداردهای ملی ایران باشد. در زیر به عنوان استانداردهای مربوط به چسبانندههای سیاه اشاره خواهیم کرد:
استاندارد ملی ایران شماره ۱۲۴ : [قير - كليات و تقسيمبندی]
استاندارد ملی ایران شماره ۱۲۵ : [مشخصات قيرهای مايع]
استاندارد ملی ایران شماره ۱۲۶ : [مشخصات قيرهای جامد]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۱۱ : [عايقكاري ساختمان به وسيله قير]
استاندارد ملی ایران شماره ۵۱۷ : [اصطلاحهای مواد قيری و غير قيری كه در ساختمان، راه و پوشش به كار میرود.]
استاندارد ملی ایران شماره ۵۹۷ : [روش آزمون شناور مواد قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۶۰۲ : [روش اندازهگيری قابليت كشش مواد قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۱۶۸۹ : [روش آزمايش استخراج كمی قير از مخلوطها و مصالح سنگی و قير روسازی جاده]
استاندارد ملی ایران شماره ۱۶۹۰ : [روش تعيين چگالی ظاهری مخلوطهای متراكم قيری با استفاده از نمونههای اندود شده با پارافين]
استاندارد ملی ایران شماره ۱۶۹۱ : [روش تعيين درجه تراكم رويه ساخته شده از مخلوطهای قير و مصالح سنگی]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۴۹ : [روش آزمون اثر لكه در مواد قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۵۰ : [روش آزمون تعيين درجه نفوذ مواد قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۵۱ : [روش آزمون تعيين نقطه نرمي مواد قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۵۲ : [ويژگی عايقهای رطوبتی در ساختمان (قيرگونی)]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۵۳ : [روش آزمون تعيين حلاليت مواد قيری در تریكلرواتيلن]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۵۴ : [روش اندازهگيری نقطه اشتعال قير به طريقه باز]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۵۵ : [روش آزمون قابليت كشش مواد قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۵۶ : [روش آزمون تعيين وزن مخصوص قيرهای جامد و نيمه جامد]
استاندارد ملی ایران شماره ۲۹۵۷ : [روش آزمون تعيين افت حرارت مواد قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۶۵ : [روش آزمون تعيين درجه نفوذ قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۶۶ : [روش آزمون قابليت كشش مواد قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۶۷ : [روش آزمون تعيين نقطه شكست قير و مواد قيری – آزمايش فراگيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۶۸ : [روش آزمون تعيين درجه نرمی مواد قيری]
استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۶۹ : [ويژگيهای قير اصلاح شده]
استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۷۲ : [روش آزمون تعيين وزن مخصوص قيرهای جامد]
استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۷۳ : [روش آزمون تعيين وزن مخصوص قيرهای نيمه جامد]
استاندارد ملی ایران شماره ۳۸۷۴ : [روش آزمون اندازهگيری دانسيته نسبی قير جامد]
استفاده از هر استاندارد ملی ديگری كه تا قبل از زمان انعقاد پيمان در باره چسبانندههای سياه تدوين يا تجديد نظر شود، الزامی است.
قیرها نیز مانند هر محصول دیگری با قیمت روز خریداری میشود و ممکن است قیمت آن روزانه تغییر کند. برای دریافت آخرین استعلام قیمت چسباننده های سیاه - قیر میتوانید به بخش دسته بندی مصالح پایه سایت تجارت بین المللی ساخت بازار مراجعه کنید. اگر تامین کننده انواع قیر مورد استفاده در صنعت ساخت و ساز نیز هستید، میتوانید قیمت پیشنهادی خود را در سامانه بین المللی ساخت بازار درج کنید تا خریداران بتوانند به صورت کاملا مستقیم از شما خریداری نمایند.